fot. Pixabay.com

Dwór Artusa Gdańsk to jeden z najbardziej reprezentacyjnych zabytków miasta, położony przy Długi Targ Gdańsk, naprzeciw słynnej Fontanny Neptuna. Nazywany „salonem dawnego Gdańska”, był miejscem spotkań elity kupieckiej, ośrodkiem życia towarzyskiego i symbolem bogactwa hanzeatyckiego miasta. Obecnie jako oddział Muzeum Gdańska Dwór Artusa przyciąga turystów swoją historią Dwór Artusa, unikalną architekturą Dwór Artusa i cennymi eksponatami, takimi jak piec kaflowy Dwór Artusa. W tym artykule przybliżamy fascynującą przeszłość Dworu, jego znaczenie dla kultury Gdańsk oraz praktyczne informacje o zwiedzaniu Dwór Artusa. Odkryj, dlaczego to jedna z kluczowych atrakcji Gdańsk!

Czym jest Dwór Artusa i dlaczego jest wyjątkowy?

Dwór Artusa Gdańsk to gotycki gmach wzniesiony w centrum miasta, przy Długi Targ Gdańsk, w miejscu, które od wieków było sercem życia publicznego i handlowego. Nazwa pochodzi od legendarnego króla Artura, symbolu rycerskości, równości i cnót, co odzwierciedlało ambicje gdańskiej elity. Budynek służył jako miejsce spotkań bractwa kupieckie Gdańsk, a później giełda, pełniąc funkcję kulturalną i reprezentacyjną.

Znaczenie historyczne

Pierwsze wzmianki o Dworze Artusa pochodzą z 1350 roku, gdy wzniesiono budynek nazwany „curia regis Artus” (dwór króla Artusa). Był to ośrodek elitarnych spotkań patrycjatu, kupców i bogatych mieszczan, gdzie wstęp mieli tylko wybrani. Historia Dwór Artusa obejmuje okres świetności w XVI i XVII wieku, kiedy Gdańsk był jednym z najbogatszych miast Hanzy. Budynek był świadkiem bankietów, koncertów, a nawet rozpraw sądowych.

Współczesna rola

Dziś Dwór Artusa Gdańsk to oddział Muzeum Gdańska Dwór Artusa, prezentujący eksponaty związane z historią miasta i jego kultury. Pełni także funkcje reprezentacyjne, goszcząc ważne wydarzenia i wizyty dyplomatów. Jego odrestaurowane wnętrza przyciągają turystów z całego świata, czyniąc go jedną z głównych atrakcji Gdańsk.

Historia Dwór Artusa – od średniowiecza do współczesności

Historia Dwór Artusa to opowieść o wzlotach i upadkach, od średniowiecznych początków po powojenną odbudowę. Poniżej przedstawiamy kluczowe etapy w dziejach tego zabytku.

Średniowieczne początki

Pierwszy budynek Dworu Artusa wzniesiono w latach 1348–1350 z inicjatywy Bractwa św. Jerzego, elitarnego stowarzyszenia junkrów (rycerzy) z bogatych rodzin niemieckich. Nazwa „Dwór Artusa” pojawiła się w dokumentach w 1357 roku. Budynek spłonął w 1476 roku, ale Rada Miasta, doceniając jego znaczenie, sfinansowała odbudowę, ukończoną w 1481 roku.

Złoty wiek Gdańska

W XVI i XVII wieku Dwór Artusa przeżywał rozkwit. W 1552 roku otrzymał nową fasadę, a w 1617 roku Abraham van den Blocke zaprojektował manierystyczną elewację, ozdobioną posągami starożytnych wodzów (Scypion Afrykański, Temistokles, Camillus, Juda Machabeusz) oraz alegoriami Siły i Sprawiedliwości. Bractwa kupieckie Gdańsk, takie jak Ława św. Rajnolda czy Ława Malborska, organizowały tu wystawne uczty, koncerty, przedstawienia teatralne i hazard. Dwór stał się centrum wymiany informacji i życia publicznego.

Upadek i przekształcenie w giełdę

Od lat 20. XVII wieku wojny i epidemie osłabiły Gdańsk, a Dwór Artusa tracił na znaczeniu. Rozluźnienie obyczajów doprowadziło do skarg na całonocne bankiety i hałaśliwe zabawy. W 1742 roku Rada Miasta przekształciła budynek w giełdę zbożową, która działała do 1914 roku. Pomimo nowej funkcji, Dwór nadal gościł ważne wydarzenia, takie jak wizyty monarchów.

Zniszczenia wojenne i odbudowa

Podczas II wojny światowej Dwór Artusa został poważnie zniszczony – w 1945 roku spłonęła więźba dachowa, a część sklepień i szczytu runęła. Większość wyposażenia, w tym dolna część piec kaflowy Dwór Artusa, ewakuowano w 1943 roku, co pozwoliło na jego zachowanie. Odbudowa rozpoczęła się w 1949 roku, a pełna restauracja zakończyła w 1997 roku. W 1965 roku umieszczono tablicę upamiętniającą zatknięcie polskiej flagi przez żołnierzy 1. Polskiej Brygady Pancernej, symbolizującą powrót Gdańska do Polski.

Architektura Dwór Artusa – piękno gotyku i manieryzmu

Architektura Dwór Artusa łączy gotycką prostotę z manierystycznym przepychem, tworząc jedno z najpiękniejszych wnętrz w Europie. Budynek składa się z trzech części: Starego Domu Ławy, właściwego Dworu Artusa i Nowego Domu Ławy.

Fasada i elementy zewnętrzne

Manierystyczna fasada, zaprojektowana przez Abrahama van den Blocke, zachwyca detalami:

• Posągi: Cztery figury wodzów (Scypion Afrykański, Temistokles, Camillus, Juda Machabeusz) oraz personifikacje Siły i Sprawiedliwości.

• Medaliony: Portrety Zygmunta III Wazy i Władysława IV.

• Lwy i Merkury: Na fasadzie znajdują się lwy z herbem Gdańska i figurka Merkurego, patrona handlu.

• Fortuna: Posąg bogini szczęścia na szczycie, symbolizujący pomyślność gdańskich kupców.

Wnętrze Dworu to gotycka hala z czterema smukłymi kolumnami podtrzymującymi gwiaździste sklepienia, ozdobiona boazeriami, fryzami i dziełami sztuki.

Najważniejsze elementy wnętrza

• Piec kaflowy Dwór Artusa: Największy w Europie, wysoki na 10,64 m, złożony z 520 bogato zdobionych kafli z wizerunkami władców, m.in. cesarza Karola V. Zaprojektowany przez Georga Stelznera w latach 1545–1546.

• Rzeźba św. Jerzego: Gotycka płaskorzeźba z ok. 1485 roku, autorstwa Hansa Brandta, przedstawiająca walkę ze smokiem.

• Modele okrętów: 11 replik historycznych statków, symbolizujących potęgę morską Gdańska.

• Sień Gdańska: W Nowym Domu Ławy znajduje się kolekcja gdańskich mebli, rzeźbione kręcone schody i najstarsze boazerie w mieście.

Tabela: Kluczowe elementy architektoniczne Dworu Artusa

Element	Opis	Okres powstania	Znaczenie
Fasada manierystyczna	Posągi wodzów, medaliony królów, Fortuna	1617	Symbol potęgi Gdańska
Piec kaflowy	10,64 m, 520 kafli z wizerunkami władców	1545–1546	Największy w Europie
Rzeźba św. Jerzego	Płaskorzeźba gotycka	ok. 1485	Hołd dla Bractwa św. Jerzego
Sień Gdańska	Meble gdańskie, boazerie, schody	XVII–XVIII w.	Przykład rzemiosła gdańskiego

Źródło: muzeumgdansk.pl, zabytek.pl, 2025

Zwiedzanie Dwór Artusa – praktyczne informacje

Zwiedzanie Dwór Artusa to obowiązkowy punkt dla każdego, kto chce poznać kulturę Gdańsk. Poniżej znajdziesz kluczowe informacje dla turystów.

Godziny otwarcia i ceny biletów

• Godziny otwarcia (2025, mogą ulec zmianie):

  • Piątek–Niedziela: 10:00–16:00.

  • Poniedziałek–Czwartek: zamknięte, z wyjątkiem wydarzeń specjalnych.

• Cennik:

  • Bilet normalny: 25 zł.

  • Bilet ulgowy: 18 zł.

  • Bezpłatne wejście: wtorki (z Gdańską Kartą Turysty).

• Dostępność: Sprawdź dostępność na muzeumgdansk.pl, ponieważ Dwór pełni funkcje recepcyjne i może być czasowo zamknięty.

Jak dotrzeć?

• Lokalizacja: Długi Targ 44, Gdańsk, naprzeciw Fontanny Neptuna.

• Dojazd: Brak bezpośredniego parkingu; najbliższe parkingi przy ul. Targ Węglowy lub Tokarskiej. Możliwy dojazd taksówką (AS Taxi, Uber) lub komunikacją miejską (przystanek Długi Targ).

• Dostępność dla osób z niepełnosprawnościami: Wejście wymaga pokonania 6 stopni, brak podjazdu dla wózków. Dostępny przewodnik w alfabecie Braille’a dla osób niewidomych.

Co zobaczyć?

• Wielka Hala: Gotyckie sklepienia, piec kaflowy Dwór Artusa, rzeźby i obrazy.

• Sień Gdańska: Kolekcja mebli i boazerii w Nowym Domu Ławy.

• Wystawa historyczna: Eksponaty o dziejach Dworu i handlu morskiego Gdańska.

• Czas zwiedzania: 1–1,5 godziny.

Porady dla zwiedzających

• Fotografowanie: Dozwolone bez lampy błyskowej.

• Przewodnik: Rozważ wycieczkę z prywatnym przewodnikiem (np. przez gdansk-bilety.pl) dla głębszego zrozumienia historii.

• Łączenie atrakcji: Połącz wizytę z Ratuszem Głównym Miasta i Bazyliką Mariacką, które znajdują się w pobliżu.

Znaczenie Dwór Artusa dla kultury Gdańska

Dwór Artusa Gdańsk to nie tylko zabytek, ale także symbol kultury Gdańsk. Jako miejsce spotkań elity kupieckiej odzwierciedlał bogactwo, ambicje i wielokulturowość hanzeatyckiego miasta. Bractwa kupieckie Gdańsk stworzyły unikalną przestrzeń, w której przeplatały się handel, sztuka i rozrywka. Eksponaty, takie jak modele okrętów czy piec kaflowy Dwór Artusa, przypominają o morskiej potędze Gdańska.

Współczesne wykorzystanie

Dziś Dwór Artusa jest miejscem wydarzeń kulturalnych, koncertów i wizyt głów państw. W 1997 roku, podczas obchodów tysiąclecia Gdańska, odrestaurowany budynek oficjalnie otwarto dla publiczności. Muzeum Gdańska Dwór Artusa prezentuje zbiory dokumentujące handel morski, rzemiosło i życie codzienne dawnych gdańszczan.

Ciekawostki

• Ząb diabła: Na prawo od wejścia znajduje się tajemniczy element architektoniczny zwany „zębem diabła”.

• Panienka z Okienka: W Nowym Domu Ławy z okna wygląda postać z powieści Deotymy, dodając uroku zwiedzaniu.

• Feluka: Jeden z modeli okrętów przedstawia śródziemnomorską galerę, co świadczy o szerokich kontaktach handlowych Gdańska.

Częste pytania o Dwór Artusa

1. Czym jest Dwór Artusa Gdańsk? To gotycki gmach przy Długi Targ Gdańsk, dawne miejsce spotkań kupców, dziś oddział Muzeum Gdańska Dwór Artusa.

2. Jakie są główne atrakcje Dwór Artusa? Piec kaflowy Dwór Artusa, rzeźba św. Jerzego, modele okrętów i Sień Gdańska.

3. Jak wygląda zwiedzanie Dwór Artusa? Trwa 1–1,5 godziny, obejmuje Wielką Halę, Sień Gdańską i wystawę historyczną.

4. Co to jest piec kaflowy Dwór Artusa? Największy piec w Europie, wysoki na 10,64 m, z 520 kaflami z XVI wieku.

5. Dlaczego Dwór Artusa jest ważny dla kultury Gdańsk? Symbolizuje bogactwo i wielokulturowość hanzeatyckiego miasta.

Praktyczne informacje i źródła danych

• Źródła danych: Oficjalna strona muzeumgdansk.pl, zabytek.pl, gdansk-bilety.pl, dane z TripAdvisor.

• Kontakt: [email protected], tel. +48 798 035 645.

• Zwiedzanie: Sprawdź szczegóły na muzeumgdansk.pl/oddzialy-muzeum/dwor-artusa.

Podsumowanie

Dwór Artusa Gdańsk to nie tylko zabytek, ale żywy symbol kultury Gdańsk, łączący gotycką architekturę Dwór Artusa z historią hanzeatyckiego miasta. Od średniowiecznych spotkań bractwa kupieckie Gdańsk po współczesne Muzeum Gdańska Dwór Artusa, budynek zachwyca piecem kaflowym Dwór Artusa, rzeźbami i atmosferą dawnego splendoru. Położony przy Długi Targ Gdańsk, jest jedną z najważniejszych atrakcji Gdańsk.