Neptun – Strażnik Gdańska, który (Prawie) Wszystko Widział
Piotr Tchórz 2025-04-24 Zabytki

Fontanna Neptuna w Gdańsku

fot. Pixabay.com

Fontanna Neptuna na Długim Targu to nie tylko jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Gdańska, ale także świadek burzliwej historii miasta. Król mórz, pan fal i wód, od wieków spogląda na przechodniów, turystów i zmieniające się oblicze Gdańska. Skąd wziął się ten majestatyczny posąg? Dlaczego to właśnie Neptun stał się patronem miasta? W tym artykule przybliżamy historię fontanny, jej znaczenie oraz związane z nią legendy, które dodają Gdańskowi magicznego uroku.


Neptun w Gdańsku: Z Rzymu na Długi Targ

Fontanna Neptuna to jeden z najstarszych i najbardziej charakterystycznych zabytków Gdańska. Pomysł jej stworzenia zrodził się na początku XVII wieku, w okresie, gdy miasto było jednym z najbogatszych portów Europy, a jego kupcy i rzemieślnicy rywalizowali z największymi metropoliami.

Historia powstania fontanny

Projekt fontanny zainspirowany był klasyczną sztuką antycznego Rzymu, gdzie motywy mitologiczne były popularnym sposobem wyrażania potęgi i prestiżu. Gdańszczanie, dumni ze swojego morskiego dziedzictwa, postanowili uczcić je monumentalnym dziełem.

  • Rok 1633: Fontanna Neptuna została oficjalnie uruchomiona, stając się jedną z pierwszych barokowych fontann w Polsce.

  • Twórcy: Autorem projektu był Abraham van den Blocke, flamandzki rzeźbiarz i architekt, który połączył w swoim dziele elegancję renesansu z dynamiką baroku.

  • Materiały: Posąg wykonano z brązu, a misę fontanny z kamienia, co zapewniło trwałość konstrukcji na wieki.

Gdańsk, jako miasto hanzeatyckie, zawsze wyprzedzał trendy – fontanna Neptuna była tego doskonałym przykładem, łącząc sztukę, symbolikę i funkcjonalność.

Tabela: Kluczowe fakty o Fontannie Neptuna

Aspekt

Szczegóły

Rok uruchomienia

1633

Materiał

Brąz (posąg), kamień (misa)

Architekt

Abraham van den Blocke

Styl artystyczny

Renesans z elementami baroku

Lokalizacja

Długi Targ, Główne Miasto


Dlaczego Neptun? Symbolika króla mórz

Wybór Neptuna na patrona fontanny nie był przypadkowy. W mitologii rzymskiej Neptun (odpowiednik greckiego Posejdona) był bogiem mórz, oceanów i wód. Dla Gdańska – miasta, którego życie i bogactwo zależały od handlu morskiego – był idealnym symbolem.

Co reprezentuje Neptun?

  • Bogactwo: Handel morski, zwłaszcza bursztynem i zbożem, uczynił Gdańsk jednym z najzamożniejszych miast Hanzy.

  • Siła: Neptun z trójzębem w dłoni przypominał o potędze miasta i jego strategicznym znaczeniu.

  • Morskie tradycje: Fontanna była hołdem dla żeglarzy, kupców i wszystkich, którzy związali swoje życie z Bałtykiem.

Neptun stał się nie tylko ozdobą Długiego Targu, ale także wizytówką Gdańska, która do dziś przyciąga uwagę turystów z całego świata.


Legendy Neptuna: Magia i Goldwasser

Z Fontanną Neptuna wiąże się kilka miejskich opowieści, które dodają jej tajemniczego uroku. Najpopularniejsza legenda dotyczy… gdańskiego likieru Goldwasser.

Legenda o złotym likierze

Mówi się, że dawno temu mieszkańcy Gdańska wrzucali do fontanny monety na szczęście. Z czasem monet było tak dużo, że Neptun, zirytowany ich nadmiarem, uderzył trójzębem w wodę. W magiczny sposób monety zamieniły się w złote płatki, które stały się składnikiem słynnego gdańskiego likieru Goldwasser – napoju z drobinkami 22-karatowego złota.

Czy to prawda? Tego nikt nie wie, ale legenda żyje, a Goldwasser pozostaje jednym z najbardziej rozpoznawalnych produktów Gdańska. W wielu restauracjach i sklepach można spróbować tego trunku i poczuć odrobinę magii Neptuna.

Inne opowieści

  • Neptun i miłość: Mówi się, że pary, które złożą przysięgę przy fontannie, będą cieszyć się szczęśliwym związkiem.

  • Strażnik miasta: Niektórzy wierzą, że Neptun czuwa nad Gdańskiem, chroniąc go przed powodziami i nieszczęściami.

Tabela: Legendy związane z Neptunem

Legenda

Opis

Znaczenie

Goldwasser

Neptun zamienił monety w złote płatki

Promocja gdańskiego likieru

Przysięga miłości

Pary składające przysięgę będą szczęśliwe

Romantyczny akcent dla turystów

Strażnik miasta

Neptun chroni Gdańsk przed kataklizmami

Symbol ochrony i bezpieczeństwa


Neptun w obliczu historii

Fontanna Neptuna przetrwała wiele dramatycznych momentów w historii Gdańska, stając się świadkiem zarówno chwil chwały, jak i tragedii.

II wojna światowa

Podczas II wojny światowej, gdy Gdańsk został zniszczony w 90%, fontanna mogła podzielić los wielu innych zabytków. Na szczęście posąg Neptuna został zdemontowany i ukryty przez mieszkańców, co uchroniło go przed zniszczeniem. Po wojnie, w 1954 roku, wrócił na swoje miejsce na Długim Targu, stając się symbolem odbudowy miasta.

Co Neptun widział?

  • Złoty wiek Hanzy: Czasy prosperity i międzynarodowego handlu.

  • Rozbiory Polski: Okres zaborów i walk o wolność.

  • Strajki „Solidarności”: Demonstracje na ulicach Gdańska w latach 80.

  • Nowoczesność: Tłumy turystów, festiwale, jarmarki i tysiące zdjęć.

Neptun, choć z brązu, zdaje się mieć duszę – jego spojrzenie wciąż przyciąga uwagę i skłania do refleksji nad historią miasta.


Neptun dziś: Więcej niż zabytek

Współczesny Neptun to nie tylko zabytek, ale także serce turystycznego Gdańska. Fontanna jest obowiązkowym punktem każdej wycieczki, miejscem spotkań i tłem dla niezliczonych fotografii.

Dlaczego Neptun jest tak popularny?

  • Ikoniczna lokalizacja: Długi Targ to centralny punkt Głównego Miasta, pełen kolorowych kamienic i historycznej atmosfery.

  • Fotogeniczność: Posąg Neptuna z trójzębem to idealny temat do zdjęć, szczególnie o zachodzie słońca.

  • Symbolika: Dla wielu turystów Neptun uosabia ducha Gdańska – wolnego, morskiego i niepokornego.

Jak najlepiej podziwiać fontannę?

  1. Poranna wizyta: Rano Długi Targ jest mniej zatłoczony, co pozwala w spokoju podziwiać detale posągu.

  2. Wieczorny spacer: Podświetlona fontanna wygląda magicznie na tle kamienic.

  3. Z przewodnikiem: Lokalni przewodnicy opowiedzą historie i anegdoty, które ożywiają Neptuna.


Jak zaplanować wizytę przy Fontannie Neptuna?

Fontanna Neptuna jest łatwo dostępna, ale warto zaplanować wizytę, by w pełni docenić jej urok i kontekst historyczny.

  1. Kiedy odwiedzić? Lato to czas Jarmarku Dominikańskiego, gdy Długi Targ tętni życiem. Wiosna i jesień oferują spokojniejszą atmosferę.

  2. Co zobaczyć w okolicy?

    • Ratusz Głównego Miasta: Renesansowa perełka z muzeum w środku.

    • Dwór Artusa: Historyczne miejsce spotkań kupców.

    • Ulica Mariacka: Klimatyczna uliczka z warsztatami bursztynu.

  3. Gdzie zjeść? Restauracje przy Długim Targu oferują regionalne specjały, takie jak pierogi z gęsiną czy zupa rybna.

  4. Pamiątki: W okolicznych sklepach znajdziesz miniatury Neptuna i butelki Goldwassera.

Tabela: Atrakcje w pobliżu Fontanny Neptuna

Atrakcja

Odległość od fontanny

Dlaczego warto?

Ratusz Głównego Miasta

50 m

Wgląd w historię Gdańska

Ulica Mariacka

200 m

Urokliwe warsztaty bursztynu

Bazylika Mariacka

300 m

Największa ceglana świątynia na świecie

Żuraw

500 m

Średniowieczny dźwig portowy


Dlaczego Neptun jest wyjątkowy?

Fontanna Neptuna to coś więcej niż tylko zabytek. To symbol Gdańska, który łączy przeszłość z teraźniejszością, mitologię z historią, a turystów z mieszkańcami. Jego obecność na Długim Targu przypomina o morskim dziedzictwie miasta, jego odwadze i zdolności do przetrwania najtrudniejszych chwil.

Dlaczego warto zobaczyć Neptuna?

  • Ikona miasta: Nie ma Gdańska bez Neptuna.

  • Bogata historia: Od XVII wieku po współczesność.

  • Magia legend: Historie o Goldwasserze i miłości dodają uroku.

  • Fotograficzne must-have: Idealne tło do zdjęć z podróży.


Podsumowanie

Neptun, strażnik Gdańska, od blisko czterech wieków czuwa nad Długim Targiem, obserwując zmieniające się losy miasta. Od hanzeatyckiego portu, przez wojenne zniszczenia, po współczesny turystyczny boom – fontanna przetrwała wszystko, stając się symbolem niezniszczalnego ducha Gdańska. Odwiedzając to miejsce, nie tylko zobaczysz piękny zabytek, ale także poczujesz puls miasta, które nigdy nie przestaje opowiadać swojej historii.

Gotowy, by spojrzeć Neptunowi w oczy? Zaplanuj wizytę w Gdańsku i odkryj magię fontanny, która widziała (prawie) wszystko!

Piotr Tchórz

Jestem mieszkańcem Gdańska, z zawodu programistą, który na co dzień pracuje z kodem, a po godzinach śledzi piłkarskie emocje. Łączę zamiłowanie do technologii z pasją do historii miasta i lokalnej kultury.

Inne wpisy

Podobne wpisy

Zabytki Gdańska – odkryj historię miasta

Zabytki Gdańska to prawdziwe skarby, które opowiadają o bogatej historii Gdańska jako hanzeatyckiego portu i kulturalnego centrum Europy. Od majestatycznej Bazyliki Mariackiej, przez urokliwy Długi...

Dwór Artusa Gdańsk – historia i atrakcje

Dwór Artusa Gdańsk to jeden z najbardziej reprezentacyjnych zabytków miasta, położony przy Długi Targ Gdańsk, naprzeciw słynnej Fontanny Neptuna. Nazywany „salonem dawnego Gdańska”, był miejscem...

Zielona Latarnia Gdańsk – Atrakcja na Falochronie

Zielona Latarnia Gdańsk, położona na Falochron Zachodni Gdańsk w dzielnicy Nowy Port, to jeden z najbardziej malowniczych punktów widokowych i atrakcji turystycznych Trójmiasta. Choć oficjalnie nie...