fot. Pixabay.com

Fontanna Czterech Kwartałów, położona u zbiegu ulic Grobla I i św. Ducha w Głównym Mieście Gdańsk, to jedna z najbardziej urokliwych Gdańsk atrakcji. Zaprojektowana przez artystki Ewę Koprowską-Szulc i Lucynę Kujawę, łączy nowoczesny design z odniesieniami do historycznych kwartałów Gdańska: Szerokiego, Wysokiego, Kogi i Rybackiego. Strzegące jej cztery lwy Gdańsk oraz dynamiczny wodny spektakl przyciągają zarówno turystów, jak i mieszkańców, szczególnie dzieci, które w upalne dni bawią się wśród strumieni wody. W tym artykule przybliżamy historię fontanny, jej architektoniczne walory, znaczenie w kontekście dziedzictwa historycznego oraz rolę jako atrakcji turystycznej w sąsiedztwie Kaplicy Królewskiej. Odkryj, dlaczego warto odwiedzić to miejsce!

Historia Fontanny Czterech Kwartałów – Od studni do nowoczesnego monumentu

Fontanna Czterech Kwartałów została uruchomiona w 2009 roku, ale jej korzenie sięgają XVII-wiecznej studni, która stała w tym samym miejscu, na styku historycznych kwartałów Głównego Miasta. Współczesna fontanna nawiązuje do tej tradycji, upamiętniając administracyjny podział Gdańska po buncie pospólstwa w 1416 roku.

Geneza i budowa

• XVII wiek: Kronika Reinholda Curickego wspomina studnię Czterech Kwartałów, ozdobioną czterema blaszanymi figurami zwróconymi w strony kwartałów, z flagą Gdańska w centrum. Zdemontowano ją w latach 1853–1860.

• 2005: Saur Neptun Gdańsk ogłosił konkurs na projekt nowej fontanny, który wygrały Ewa Koprowska-Szulc i Lucyna Kujawa, absolwentki gdańskiej ASP.

• 2008–2009: Budowa fontanny, sfinansowana przez Miasto Gdańsk, Saur Neptun Gdańsk i Galerię Bałtycką, kosztowała 3 mln zł. Odsłonięcie odbyło się 6 września 2009 roku, mimo opóźnień spowodowanych odkryciem historycznych szczątków zabudowy przy ul. Grobla I.

• 2017: Remont za 430 tys. zł, obejmujący wymianę dysz i wprowadzenie wielokolorowego oświetlenia, zwiększył atrakcyjność wodnego spektaklu.

Fontanna była prezentem Saur Neptun Gdańsk dla miasta, upamiętniającym blisko dwie dekady działalności firmy w sektorze wodociągowym.

Tabela: Kluczowe daty w historii Fontanny Czterech Kwartałów

Rok	Wydarzenie	Znaczenie
XVII w.	Studnia Czterech Kwartałów	Pierwowzór fontanny na styku historycznych kwartałów
2005	Konkurs na projekt	Zwycięstwo Ewy Koprowskiej-Szulc i Lucyny Kujawy
2009	Uroczyste otwarcie	Powstanie nowej Gdańsk atrakcji
2014	Wandalizm lwów	Zamalowanie oczu lwów Gdańsk czarnym sprayem
2017	Remont fontanny	Nowe oświetlenie i dysze dla wodnego spektaklu

Źródło: Gedanopedia, gdansk.pl, 2025

Architektura fontanny – Symbolika i nowoczesność

Fontanna Czterech Kwartałów to kwadrat o boku 6 metrów, podzielony na cztery części, które symbolizują historyczne kwartały Gdańska. Zaprojektowana przez Ewę Koprowską-Szulc i Lucynę Kujawę, łączy minimalistyczny design z bogatą symboliką, a jej elementy, jak lwy Gdańsk, odwołują się do herbu miasta.

Cechy architektoniczne

• Struktura: Kwadratowa płyta z czarnego granitu, w poziomie chodnika, otoczona jasnoszarą kostką granitową.

• Dysze: 24 dysze (po 6 na każdy kwartał), sterowane komputerowo, tworzą 150 sekwencji wodnego spektaklu.

• Oświetlenie: Ok. 50 elementów świetlnych, od 2017 roku wielokolorowych (biały, niebieski, czerwony, żółty), podświetlających szklane pola i strumienie wody.

• Kolory: Szklane płyty w czterech kolorach (czerwony, niebieski, biały, żółty), nawiązujące do chorągwi historycznych kwartałów. Uwaga: żółty zamiast historycznego pomarańczowego i błędne rozmieszczenie kolorów to niedociągnięcia projektu.

• Lwy: Cztery brązowe rzeźby lwów naturalnej wielkości, każda w innej pozie (np. jeden z otwartą paszczą), symbolizujące siłę i dumę Gdańska.

Symbolika

Fontanna odwołuje się do podziału Głównego Miasta po buncie w 1416 roku, gdy utworzono kwartały dla lepszej kontroli mieszkańców. Każdy kwartał miał chorągiew: Kogi – czerwoną, Szeroki – niebieską, Wysoki – białą, Rybacki – pomarańczową. Lwy, obecne w herbie Gdańska, podkreślają dziedzictwo historyczne.

Tabela: Elementy Fontanny Czterech Kwartałów

Element	Opis	Symbolika
Płyta	Kwadrat 6x6 m, czarny granit	Historyczne kwartały
Dysze	24, sterowane komputerowo	Dynamiczny wodny spektakl
Szklane pola	Czerwone, niebieskie, białe, żółte	Chorągwie kwartałów
Lwy	4 brązowe rzeźby	Lwy Gdańsk, herb miasta
Oświetlenie	50 elementów, wielokolorowe	Efekt wizualny po zmroku

Źródło: infogdansk.pl, gaps.gda.pl, 2025

Historyczne kwartały – Kontekst powstania

Podział Głównego Miasta na historyczne kwartały wprowadzono po buncie pospólstwa w 1416 roku, wywołanym krzyżacką polityką monetarną i drożyzną. Mieszkańcy zaatakowali Ratusz, mennicę i dom burmistrza, co skłoniło władze do reorganizacji administracyjnej.

Charakterystyka kwartałów

• Kwartał Kogi: Nazwa od Bramy Kogi (później Zielona), chorągiew czerwona.

• Kwartał Szeroki: Od ul. Szerokiej i Bramy Szerokiej, chorągiew niebieska.

• Kwartał Wysoki: Od Bramy Wysokiej (Wyżynnej), chorągiew biała.

• Kwartał Rybacki: Od Targu Rybnego, chorągiew pomarańczowa.

Każdy kwartał podlegał burmistrzowi, odpowiedzialnemu za porządek i prewencję buntów. Fontanna Czterech Kwartałów upamiętnia tę strukturę, stojąc na ich styku, naprzeciw Kaplicy Królewskiej.

Wodny spektakl – Atrakcja dla dzieci i turystów

Fontanna Czterech Kwartałów to nie tylko zabytek, ale i interaktywna atrakcja, szczególnie uwielbiana przez dzieci. Jej wodny spektakl, sterowany komputerowo, przyciąga tłumy, zwłaszcza latem.

Szczegóły działania

• Sezon: Od maja do końca września, w zależności od pogody.

• Godziny: 8:00–22:00. Niski strumień rano (8:00–10:00) i wieczorem (20:00–22:00), wyższy w ciągu dnia (12:00–20:00) dla większej frajdy.

• Pokazy nocne: Po zmroku fontanna zachwyca wielokolorowym oświetleniem, tworząc efektowne widowisko z Kaplicą Królewską w tle.

• Interaktywność: Dzieci biegają między strumieniami, które zmieniają wysokość i kierunek dzięki 150 zaprogramowanym sekwencjom.

W 2014 roku fontanna ucierpiała z powodu wandalizmu – nieznani sprawcy zamalowali oczy lwów czarnym sprayem, co wywołało niepokój wśród dzieci. Koszt renowacji wyniósł 1000 zł.

Gdańsk atrakcje – Jak zwiedzić fontannę?

Fontanna Czterech Kwartałów to obowiązkowy punkt na trasie po Głównym Mieście Gdańsk, szczególnie dla rodzin z dziećmi i miłośników dziedzictwa historycznego. Położona obok Kaplicy Królewskiej, idealnie wpisuje się w spacer po Starym Mieście.

Jak zwiedzić?

• Lokalizacja: Zbieg ul. Grobla I i św. Ducha, naprzeciw Kaplicy Królewskiej, 5 minut spacerem od Fontanny Neptuna.

• Dojazd: Tramwaje 2, 6, 8 (przystanek Brama Wyżynna, 3 minuty pieszo) lub 10-minutowy spacer od Dworca Głównego.

• Fotografia: Najlepsze ujęcia wieczorem, gdy podświetlenie uwydatnia lwy Gdańsk, lub w dzień, z fasadą Kaplicy Królewskiej w tle.

• Wycieczki: Włączana do tras PTTK Gdańsk i spacerów z przewodnikiem, np. Metropolitanka.

Pobliskie atrakcje

• Kaplica Królewska: Barokowy zabytek z XVII wieku, naprzeciw fontanny.

• Bazylika Mariacka: Największa ceglana świątynia świata, 2 minuty spacerem.

• Ulica Mariacka: Malownicza ulica z przedprożami, 5 minut od fontanny.

• Fontanna Neptuna: Ikona Gdańska na Długim Targu, 7 minut spacerem.

Tabela: Pobliskie Gdańsk atrakcje

Atrakcja	Odległość od fontanny	Opis
Kaplica Królewska	10 m	Barokowa świątynia z XVII w.
Bazylika Mariacka	200 m	Gotycka katedra, punkt widokowy
Ulica Mariacka	300 m	Ulica z bursztynowymi sklepami
Fontanna Neptuna	500 m	Symbol Gdańska z XVII w.

Źródło: gdansk.pl, infogdansk.pl, 2025

Dziedzictwo historyczne – Fontanna w kontekście Gdańska

Fontanna Czterech Kwartałów wpisuje się w bogate dziedzictwo historyczne Gdańska, odwołując się do średniowiecznej administracji i symboliki miasta. Lwy Gdańsk, obecne w herbie, przypominają o hanzeatyckiej potędze i niezależności miasta.

Znaczenie historyczne

• 1416: Bunt pospólstwa przeciwko Krzyżakom doprowadził do podziału na historyczne kwartały dla lepszej kontroli.

• XVII wiek: Studnia Czterech Kwartałów była centralnym punktem administracyjnym Głównego Miasta.

• 2009: Nowa fontanna odnowiła zainteresowanie historią kwartałów, stając się symbolem połączenia przeszłości z teraźniejszością.

Współczesna rola

Fontanna to nie tylko atrakcja turystyczna, ale i miejsce integracji społecznej. Latem jest oblegana przez dzieci, a wieczorem przyciąga turystów, którzy fotografują wodny spektakl na tle Kaplicy Królewskiej.

Częste pytania o Fontannę Czterech Kwartałów

1. Czym jest Fontanna Czterech Kwartałów? To nowoczesna fontanna w Głównym Mieście Gdańsk, nawiązująca do historycznych kwartałów i strzeżona przez lwy Gdańsk.

2. Kiedy działa fontanna? Od maja do września, 8:00–22:00, z pokazami świetlnymi po zmroku.

3. Czy dzieci mogą się bawić w fontannie? Tak, ale woda nie nadaje się do picia ani kąpieli.

4. Kto zaprojektował fontannę? Ewa Koprowska-Szulc i Lucyna Kujawa, absolwentki ASP.

5. Jakie są pobliskie Gdańsk atrakcje? Kaplica Królewska, Bazylika Mariacka, ulica Mariacka, Fontanna Neptuna.

Praktyczne wskazówki dla zwiedzających

• Dojazd: Z Dworca Głównego pieszo (10 minut) lub tramwajem (przystanek Brama Wyżynna). Parking przy ul. Szerokiej.

• Zwiedzanie: Fontanna jest ogólnodostępna. Najlepiej odwiedzić ją latem w dzień dla zabawy dzieci lub wieczorem dla efektów świetlnych.

• Źródła wiedzy: Strony www.gdansk.pl, www.infogdansk.pl, www.gaps.gda.pl oraz kronika Reinholda Curickego.

• Fotografia: Statyw zalecany do zdjęć nocnych. Unikaj wchodzenia na lwy, by nie uszkodzić rzeźb.

• Pobliskie lokale: Restauracje przy ul. Długiej (np. Goldwasser) lub kawiarnie na ul. Mariackiej, 5 minut spacerem.

Podsumowanie

Fontanna Czterech Kwartałów to wyjątkowa atrakcja Głównego Miasta Gdańsk, łącząca dziedzictwo historyczne z nowoczesnym wodnym spektaklem. Zaprojektowana przez Ewę Koprowską-Szulc i Lucynę Kujawę, upamiętnia historyczne kwartały i strzeże jej cztery lwy Gdańsk, symbolizujące potęgę miasta. Położona naprzeciw Kaplicy Królewskiej, jest idealnym punktem na spacer po Starym Mieście, szczególnie dla rodzin z dziećmi. Odwiedź fontannę, by poczuć ducha Gdańska i cieszyć się jej urokiem!